Ο αλυσοδεμένος ελέφαντας, Μπουκάι

 

-Δεν μπορώ του είπα. Δεν μπορώ!
-Σίγουρα; με ρώτησε αυτός.
-Ναι. Πολύ θα ήθελα να μπορούσα να σταθώ μπροστά της και να της πω τι νιώθω… Ξέρω, όμως, ότι δεν μπορώ!!!

Ο ελέφαντας του τσίρκου δεν το σκάει γιατί τον έδεναν σ’ ένα παρόμοιο παλούκι από τότε που ήταν πολύ, πολύ μικρός.

Έκλεισα τα μάτια και φαντάστηκα τον νεογέννητο ανυπεράσπιστο ελέφαντα δεμένο στο παλούκι. Είμαι βέβαιος ότι τότε το ελεφαντάκι είχε σπρώξει, τραβήξει και ιδρώσει πασχίζοντας να λευτερωθεί. Μα, παρόλες τις προσπάθειές του, δεν τα είχε καταφέρει, γιατί το παλούκι ήταν πολύ γερό για τις δυνάμεις του.

Φαντάστηκα ότι θα κοιμόταν εξαντλημένο και την επόμενη μέρα θα προσπαθούσε ξανά, και τη μεθεπόμενη το ίδιο… Ώσπου μια μέρα, μια φρικτή μέρα για την ιστορία του, το ζώο θα παραδεχόταν την αδυναμία του και θα υποτασσόταν στη μοίρα του.

Αυτός ο πανίσχυρος και θεόρατος ελέφαντας που βλέπουμε στο τσίρκο δεν το σκάει γιατί νομίζει ότι δεν μπορεί, ο δυστυχής.

Πάθαμε τότε το ίδιο με τον ελέφαντα. Χαράξαμε στη μνήμη μας αυτό το μήνυμα: Δεν μπορώ, δεν μπορώ και ποτέ δε θα μπορέσω.

Ο Χόρχε έκανε μια μεγάλη παύση. Ύστερα πλησίασε, κάθισε στο πάτωμα μπροστά μου και συνέχισε: Αυτό σου συμβαίνει, Ντέμι. Ζεις μέσα στα όρια της ανάμνησης ενός Ντεμιάν που δεν υπάρχει πια, εκείνου που δεν τα κατάφερε. Ο μοναδικός τρόπος να μάθεις εάν μπορείς, είναι να προσπαθήσεις πάλι με όλη σου την ψυχή… Με όλη σου την ψυχή!

Απόσπασμα από το βιβλίο του Jorge Bucay με τίτλο «Να σου πω μια ιστορία», σελ. 7-9. Αθήνα: Εκδόσεις Opera. 

Το στοιχειωμένο κάστρο

Για την αντιμετώπιση εκφοβισμού

«Τα τελευταία χρόνια τα κρούσματα εκφοβισμού σε σχολεία και γειτονιές έχουν πάρει τραγικές καταστάσεις. Οι περισσότεροι γονείς δεν θέλουν τα παιδιά τους να αντιδρούν με βία, όταν έρχονται αντιμέτωπα με άτομα που τα εκφοβίζουν. Από την άλλη πλευρά, όμως, τα παιδιά πρέπει κάτι να κάνουν για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση. Το παραμύθι αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την αντιμετώπιση φόβων, καθώς το συναίσθημα είναι κοινό. Σε κάθε περίπτωση, όμως, θα πρέπει να υπάρξει μια συζήτηση σχετική με το φοβικό αντικείμενο και μια στήριξη. Όσο νωρίτερα αντιμετωπίζεται η κατάσταση, τόσο ευκολότερα μπορεί το παιδί να ξεπεράσει τον φόβο του» (σελ. 81).

Γεωργιάδου, Νένα. (2010). Θεραπευτικά παραμύθια. Αθήνα: Εκδόσεις Οξυγόνο, σελ. 81-87. 

Το βασίλειο με τα δύο παλάτια

 Για το διαζύγιο

«Με το διαζύγιο δεν καταλύεται ο θεσμός της οικογένειας. Ο πατέρας παραμένει πατέρας, η μητέρα συνεχίζει να είναι μητέρα και τα παιδιά δεν σταματούν ποτέ να είναι παιδιά. Η μεγαλύτερη ανησυχία των παιδιών, όταν χωρίζουν οι γονείς, είναι ο φόβος πως θα χάσουν την αγάπη τους. Το ότι χωρίζουν οι γονείς δε σημαίνει πως σταματάνε να είναι οι γονείς και να τα αγαπάνε. Ακόμα και το γεγονός πως δεν ζούνε όλοι μαζί στο ίδιο σπίτι δε σημαίνει ότι δεν νιώθουν αγάπη και έγνοια για τα παιδιά.

 

Η στήριξη των παιδιών που βιώνουν ένα διαζύγιο απαιτεί δουλειά, επιμονή και υπομονή από την πλευρά των γονιών. 

Το παραμύθι αυτό βοηθάει τα παιδιά να δούνε την πραγματικότητα μέσα από μια πιο λειτουργική πλευρά» (σελ. 162).

  

Γεωργιάδου, Νένα. (2010). Θεραπευτικά παραμύθια. Αθήνα: Εκδόσεις Οξυγόνο, σελ. 163-165.

Ο Ρεβιθούλης

Μάθημα υπομονής και επιμονής

«Ο Λάζαρος είναι τεσσεράμισι ετών και η μητέρα του αναφέρει πως τα παρατάει πολύ εύκολα μετά από μια αποτυχημένη προσπάθεια. Δεν έχει υπομονή και δεν ξαναπροσπαθεί εύκολα, όταν δεν τα καταφέρνει με την πρώτη προσπάθεια.

Μέσα από το παραμύθι ‘ο Ρεβιθούλης’ γίνεται προσπάθεια να κατανοηθεί πως η υπομονή, η επανάληψη και η επιμονή μπορούν να επιφέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Επιπρόσθετα δίνονται οδηγίες στη μητέρα να ενισχύει θετικά κάθε προσπάθεια του παιδιού, όπως με το να του λέει ‘μπράβο’, ‘τα πας πολύ καλά’, ‘είμαι σίγουρη πως μπορείς να το κάνεις ακόμα μια φορά’, κτλ. Σαν αποτέλεσμα είχαμε ο Λάζαρος να δείξει άμεσα σημάδια προόδου» (σελ. 40).

Γεωργιάδου, Νένα. (2010). Θεραπευτικά παραμύθια. Αθήνα: Εκδόσεις Οξυγόνο, σελ. 41- 46.

Το γαλάζιο χταπόδι

Για την ντροπαλότητα

«Όταν τα παιδιά ξεκινάνε το σχολείο, για κάποια από αυτά ξεκινάει και μια δραματική κατάσταση. Το κοκκίνισμα της ντροπής. 

Μπορεί ως ενήλικες να μη δίνουμε σημασία ή να κοροϊδεύουμε έναν ενήλικα όταν κοκκινίζει από ντροπή, στον μικρό κόσμο των παιδιών, όμως, τα πράγματα δεν είναι έτσι δυστυχώς. 

Αρκεί ένας να κάνει μια φορά την αρχή κοροϊδεύοντας και το παιδί ‘μαθαίνει’ να ντρέπεται και να κοκκινίζει κάθε φορά που γίνεται στόχος πειραγμάτων.

Η Ελισάβετ είναι έξι χρονών και είναι αρκετά συνεσταλμένη. Σαν παιδάκι είναι ευγενική και δεν αργεί να ανοιχτεί στους άλλους, αρκεί να κάνουν αυτοί το πρώτο βήμα. Μέσα από αυτό το παραμύθι έμαθε και η ίδια να κάνει το πρώτο βήμα και να μην περιμένει πάντα τους άλλους να της μιλήσουν πρώτοι και φυσικά να ξεπεράσει την ντροπαλότητά της» (σελ. 52).

Γεωργιάδου, Νένα. (2010). Θεραπευτικά παραμύθια. Αθήνα: Εκδόσεις Οξυγόνο, σελ. 53- 58.   

Αντί προλόγου

Οι γονείς και οι παιδαγωγοί είναι προτιμότερο να προσφέρουν ένα περιβάλλον υποστηρικτικό για την κατάκτηση των γνωστικών επιτευγμάτων από το ίδιο το παιδί. Δυστυχώς, η σημαντική διεργασία της δημιουργικής φαντασίας, πολλές φορές αποθαρρύνεται στο σχολείο.

Το ζητούμενο δεν είναι να κατακλυστεί το παιδί από οπτικά, ηχητικά και λεκτικά ερεθίσματα. Σημασία έχει η ποιότητα των επιδράσεων και όχι η ποσότητα. Εκείνο που διαβάζουμε ή αφηγούμαστε θα πρέπει να προσελκύει την προσοχή του παιδιού, να διεγείρει την περιέργειά του και τη φαντασία του και να το παρακινεί προς την ονειροπόληση αλλά και τη γνώση. Η εμπειρία του να διαβάζει κανείς στα παιδιά παραμύθια ενσταλάζει την ιδέα ότι το διάβασμα είναι μια ευχάριστη και εποικοδομητική δραστηριότητα. Επιπροσθέτως, τα παραμύθια με τα ηθικά διδάγματά τους και τις γενικότερες πληροφορίες που προσφέρουν, εισάγουν τα παιδιά σε ένα μεγάλο μέρος της ευρύτερης πολιτισμικής γνώσης και συνεπώς, της ομαλής κοινωνικοποίησής τους.  

Έχοντας ως γνώμονα τις παραπάνω αρχές, επιχειρήθηκε η προσπάθεια να δημιουργηθεί το παρόν blog, με σκοπό να γίνουν ευρύτερα γνωστές οι διαφορετικές λειτουργίες της αφήγησης των παραμυθιών. Μία πρώτη λειτουργία είναι η ψυχαγωγία και η διασκέδαση των παιδιών. Μια δεύτερη λειτουργία είναι η αποκόμιση γνώσεων και η κοινωνικοποίηση και τέλος, μια τρίτη λειτουργία είναι το παραμύθι ως θεραπευτικό μέσο. Η τελευταία είναι και η πιο ουσιαστική κατά τη γνώμη μας, διότι μπορούμε να μιλήσουμε με έναν απλό και εύληπτο τρόπο για θέματα που βασανίζουν τα παιδιά ή και τους ενήλικες, όπως λόγου χάρη φόβοι και φοβίες, δυσκολία έκφρασης συναισθημάτων, απώλειες και θλίψη, διάφορες διαταραχές και δυσκολίες συμπεριφοράς και κοινωνικών δεξιοτήτων. Τέλος, μέσα από τα παραμύθια πριμοδοτείται η καλλιέργεια των θετικών συναισθημάτων, των επιθυμητών συμπεριφορών αλλά και των βασικών αξιών.